Τι είναι η μελάσα
Η μελάσα είναι ένα παχύρρευστο, σκούρο καφέ σιρόπι που παράγεται ως υποπροϊόν κατά την επεξεργασία της ζάχαρης από ζαχαροκάλαμο ή ζαχαρότευτλα. Έχει χαρακτηριστική γλυκόπικρη γεύση και χρησιμοποιείται τόσο ως γλυκαντικό όσο και ως φυσικό διατροφικό συμπλήρωμα. Η υψηλή της περιεκτικότητα σε μεταλλικά στοιχεία και η έντονη γεύση την καθιστούν ξεχωριστή στην κατηγορία των φυσικών σιροπιών.
Τύποι μελάσας
Υπάρχουν διάφοροι τύποι μελάσας, ανάλογα με τον αριθμό των βρασμών που έχει υποστεί το ζαχαρούχο υγρό:
- Ανοιχτόχρωμη (Light molasses): Η πρώτη εξαγωγή από τη βράση του ζαχαροκάλαμου, πιο γλυκιά και απαλή
- Σκούρα (Dark molasses): Δεύτερη εξαγωγή, με πιο συμπυκνωμένη γεύση και ελαφρώς πικρή επίγευση
- Μαύρη μελάσα (Blackstrap molasses): Τρίτη βράση, λιγότερο γλυκιά, πιο πλούσια σε μέταλλα
Η μαύρη μελάσα είναι η πιο διαδεδομένη για τις διατροφικές της ιδιότητες, ενώ οι άλλες χρησιμοποιούνται κυρίως στη ζαχαροπλαστική.
Παραγωγική διαδικασία
Η μελάσα προκύπτει μετά από τη θέρμανση και εξάτμιση του χυμού από ζαχαροκάλαμο ή ζαχαρότευτλο. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει:
- Σύνθλιψη του φυτού για εξαγωγή χυμού
- Βρασμός του χυμού για απομάκρυνση της ζάχαρης
- Συμπύκνωση του υπολειπόμενου υγρού – αυτό είναι η μελάσα
Κατά την τρίτη βράση (blackstrap), η ζάχαρη έχει αφαιρεθεί σε μεγάλο ποσοστό, αφήνοντας πίσω μια συμπυκνωμένη μορφή με μεγάλη περιεκτικότητα σε μέταλλα.
Διατροφική αξία (ανά 1 κουταλιά της σούπας / 20γρ περίπου)
- Θερμίδες: 58 kcal
- Σίδηρος: 15–20% RDA
- Ασβέστιο: 10–12% RDA
- Μαγνήσιο: 10% RDA
- Κάλιο: 290 mg
- Βιταμίνη B6: 7% RDA
Η μελάσα ξεχωρίζει από άλλα γλυκαντικά καθώς είναι πλούσια σε βιοδιαθέσιμο σίδηρο, ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις σιδηροπενίας.
Οφέλη για την υγεία
Η κατανάλωση μελάσας σε μικρές ποσότητες μπορεί να προσφέρει:
- Στήριξη των επιπέδων σιδήρου, ειδικά σε άτομα με αναιμία
- Ενίσχυση οστών και δοντιών χάρη στο ασβέστιο
- Καλή λειτουργία μυών και νεύρων μέσω του μαγνησίου και του καλίου
- Ομαλή πέψη με ήπια καθαρτική δράση
- Ενίσχυση ενέργειας χωρίς αιφνίδια αύξηση του σακχάρου, λόγω του χαμηλότερου γλυκαιμικού δείκτη σε σχέση με άλλες γλυκαντικές ουσίες
Χρήσεις της μελάσας
Η μελάσα χρησιμοποιείται:
- Στην αρτοποιία για ψωμιά, μπισκότα και gingerbread
- Ως φυσικό γλυκαντικό σε ροφήματα και δημητριακά
- Σε μαρινάδες και σάλτσες BBQ
- Ως συμπλήρωμα διατροφής, 1 κουταλιά/ημέρα για σίδηρο
Μπορεί να καταναλωθεί αυτούσια ή αραιωμένη σε νερό ή φυτικό γάλα.
Συμβουλές αποθήκευσης
- Φυλάσσεται σε δροσερό, σκοτεινό ντουλάπι
- Μετά το άνοιγμα, διατηρείται έως και 12 μήνες
- Δεν χρειάζεται ψυγείο
- Σφραγίστε καλά τη συσκευασία για να αποφύγετε την κρυστάλλωση ή την αλλοίωση γεύσης
Η υφή της παραμένει σταθερή για μήνες, αρκεί να μην έρθει σε επαφή με υγρασία ή αέρα.
Ποιος μπορεί να καταναλώνει μελάσα
Η μελάσα ενδείκνυται για:
- Χορτοφάγους και vegans που αναζητούν φυτικό σίδηρο
- Άτομα με αναιμία ή χαμηλά επίπεδα σιδήρου
- Αθλητές που χρειάζονται ανόργανα στοιχεία για αποκατάσταση
- Παιδιά και εφήβους σε φάση ανάπτυξης (με ιατρική σύσταση)
Πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση σακχαρώδους διαβήτη ή μεταβολικών διαταραχών, εκτός αν έχει εγκριθεί από γιατρό.