Οι περισσότεροι έχουμε ακούσει για την αξονική ή τη μαγνητική τομογραφία. Λίγοι, όμως, γνωρίζουν ότι υπάρχει μια άλλη ιατρική ειδικότητα που δεν περιορίζεται μόνο στο να “φωτογραφίζει” το σώμα, αλλά δείχνει πώς λειτουργεί. Αυτή είναι η Πυρηνική Ιατρική.
Στην πράξη, χρησιμοποιεί πολύ μικρές ποσότητες ραδιενεργών ουσιών, γνωστές ως ραδιοφάρμακα. Αυτές μπαίνουν στον οργανισμό και συγκεντρώνονται σε όργανα ή ιστούς που θέλουμε να εξετάσουμε. Έπειτα, με ειδικές κάμερες, οι γιατροί παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο πώς ανταποκρίνεται το σώμα. Έτσι εντοπίζονται παθήσεις σε πρώιμο στάδιο, συχνά πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Γιατί μας αφορά όλους
Ένα μεγάλο πλεονέκτημα της Πυρηνικής Ιατρικής είναι ότι δεν περιορίζεται σε ένα μόνο πεδίο. Έχει εφαρμογές σε πολλές ειδικότητες. Οι καρδιολόγοι τη χρησιμοποιούν για να διαπιστώσουν αν η καρδιά αιματώνεται σωστά. Οι ενδοκρινολόγοι την εφαρμόζουν για τον έλεγχο του θυρεοειδούς ή των επινεφριδίων. Οι νευρολόγοι την αξιοποιούν για να μελετήσουν παθήσεις όπως η άνοια ή η επιληψία. Και φυσικά, στην ογκολογία, το PET/CT έχει καθιερωθεί ως βασικό εργαλείο για τη διάγνωση και την παρακολούθηση των ασθενών με καρκίνο.
Δεν πρόκειται, όμως, μόνο για διάγνωση. Τα τελευταία χρόνια, η Πυρηνική Ιατρική έχει περάσει δυναμικά και στη θεραπεία. Υπάρχουν ραδιοφάρμακα που στοχεύουν αποκλειστικά τα καρκινικά κύτταρα, μεταφέροντας εκεί την απαραίτητη ακτινοβολία. Η μέθοδος αυτή, που ονομάζεται θεραπεία με ραδιονουκλίδια, προσφέρει μια πιο στοχευμένη και συχνά πιο ανεκτή επιλογή για τον ασθενή, σε σχέση με τις κλασικές θεραπείες.
Μύθοι και αλήθειες
Το πρώτο που έρχεται στο μυαλό κάποιου είναι η λέξη “ραδιενέργεια”. Στην πραγματικότητα, οι δόσεις που χρησιμοποιούνται είναι τόσο μικρές ώστε δεν ενέχουν κίνδυνο. Τα ραδιοφάρμακα αποβάλλονται γρήγορα από τον οργανισμό και οι εξετάσεις είναι ανώδυνες. Το όφελος για τον ασθενή είναι τεράστιο, γιατί οι γιατροί μπορούν να σχεδιάσουν θεραπεία με βάση ακριβή δεδομένα.
Οι εξετάσεις PET/CT, για παράδειγμα, δίνουν μια λεπτομερή εικόνα της λειτουργίας του οργανισμού και χρησιμοποιούνται όλο και συχνότερα σε νοσοκομεία και κλινικές. Η τεχνολογία προχωρά συνεχώς, με νέα ραδιοφάρμακα που αναπτύσσονται για να ανταποκριθούν σε συγκεκριμένες παθήσεις.
Η συμβολή της Ελληνικής Εταιρείας Πυρηνικής Ιατρικής
Στη χώρα μας, η Ελληνική Εταιρεία Πυρηνικής Ιατρικής (ΕΕΠΙ) παίζει κεντρικό ρόλο στη διάδοση της γνώσης. Είναι ο επιστημονικός φορέας που φέρνει κοντά γιατρούς, ερευνητές και ακαδημαϊκούς, με στόχο την προαγωγή της ειδικότητας. Οργανώνει συνέδρια, σεμινάρια και δράσεις ενημέρωσης για επαγγελματίες υγείας, αλλά και για το ευρύτερο κοινό που θέλει να κατανοήσει τις εφαρμογές αυτής της επιστήμης.
Ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα έργα της είναι η έκδοση του Hellenic Journal of Nuclear Medicine (HJNM). Πρόκειται για το μοναδικό επιστημονικό περιοδικό στην Ελλάδα αφιερωμένο αποκλειστικά στην Πυρηνική Ιατρική. Εκδίδεται στα αγγλικά και δημοσιεύει έρευνες από Έλληνες και ξένους επιστήμονες, συμβάλλοντας στη διεθνή προβολή της χώρας μας στον τομέα.
Τι συναντάμε στα τεύχη του HJNM
Οι σελίδες του HJNM είναι γεμάτες από ενδιαφέροντα άρθρα. Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν μελέτες για τον ρόλο της βιταμίνης D σε ασθενείς με νευροπάθειες, για την αξία της απεικόνισης σιελογόνων αδένων μετά από θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, αλλά και για νέους ραδιοϊχνηθέτες, όπως το 68Ga-FAPI και το 68Ga-pentixafor, που ανοίγουν τον δρόμο σε πιο ακριβείς διαγνώσεις.
Υπάρχουν επίσης άρθρα για τη χρήση του PET/CT και του PET/MR σε δύσκολες κλινικές περιπτώσεις, μελέτες που συνδέουν την Πυρηνική Ιατρική με τις γνωστικές διαταραχές, αλλά και αναλύσεις για το πώς η ακτινοβολία επηρεάζει τους ζώντες οργανισμούς. Όλα αυτά δείχνουν τη δυναμική της ειδικότητας και τον τρόπο που συμβάλλει καθημερινά στη βελτίωση της ιατρικής φροντίδας.
Γιατί έχει σημασία η ενημέρωση
Η Πυρηνική Ιατρική δεν είναι κάτι που αφορά μόνο τους ειδικούς. Μπορεί να χρειαστεί σε οποιονδήποτε, ανάλογα με τις ανάγκες της υγείας του. Η σωστή ενημέρωση βοηθά τον πολίτη να κατανοήσει ότι δεν μιλάμε για μια “επικίνδυνη” πρακτική, αλλά για μια ασφαλή και αναντικατάστατη μέθοδο που σώζει ζωές.
Η ύπαρξη της ΕΕΠΙ και η συνεχής έκδοση του HJNM εξασφαλίζουν ότι η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά στο διεθνές επιστημονικό γίγνεσθαι. Μέσα από αυτές τις δράσεις, οι εξελίξεις φτάνουν γρήγορα στους γιατρούς και, τελικά, στους ίδιους τους ασθενείς που επωφελούνται από τις νέες δυνατότητες.
Η Πυρηνική Ιατρική είναι εδώ για να μας θυμίσει ότι η επιστήμη δεν στέκεται ποτέ ακίνητη. Εξελίσσεται, ανοίγει δρόμους και προσφέρει ελπίδα εκεί όπου πριν λίγα χρόνια δεν υπήρχαν επιλογές.